De “drie P’s” is een regel die het volgende wil zeggen: de Persoon heeft een Probleem en dat houdt hij in stand door zijn Patroon. Met deze drie P’s snap je precies wat het verschil is tussen traditioneel coachen en provocatief coachen. De constellatie is helemaal tegenovergesteld!
Traditionele constellatie: de persoon is goed en vaardig, maar heeft last van zijn probleem en zijn verkeerde patroon. Dus moeten we het probleem oplossen of iemands denkwijze verbeteren.
Provocatieve constellatie: de coach doet alsof het aan de cliënt ligt. Hij vergroot diens onkunde uit, maar non-verbaal straalt hij warmte uit. De coach vindt het probleem juist prachtig en vindt dat de cliënt nog méér van zijn patroon moet doen. ‘Do some more of this, feel some more of this.’ Door de druk op te voeren komt de ander in zijn patroon te zitten. Zo wordt het (stagnerende) gedrag en innerlijk systeem uitvergroot.
Een gepreksvoorbeeld
Traditionele coach (doorvragend)
Cliënt: Mijn huwelijk is al jaren niets meer.
Coach: Wat ellendig; hoezo ‘niks’?
Cliënt: Tja, kijk het is begonnen toen ik…
Coach: (een kwartier later) Hmmm, wat naar dat u zich zo gekleineerd hebt gevoeld.
Provocatieve coach (universeel associërend)
Cliënt: Mijn huwelijk is al jaren niets meer.
Coach: Wat is het geworden… de drank of een vriendin?
Cliënt: Ha, allebei, maar die verhouding van mij…
Coach: (onderbreekt) Die is je overkomen… daar was je niet op uit.
Cliënt: Precies, maar het moet anders.
Coach: Dat is een wens; wat is het probleem?
Cliënt: Dat ik mijn werk steeds voor laat gaan.
Coach: Maar dat is toch prachtig!…
(voorbeeld naar Hollander en Wijnberg)
Vergelijkingstabel
Waartoe leidt deze omkering van zaken? Het verschil tussen traditionele coaching en provocatieve coaching heeft te maken met overtuigingen over hulpverlenen of therapie en met ons mensbeeld. Bekijk onderstaande tabel.
| Traditioneel | Uitdagend of provocatief |
| Ernst Meegaandheid |
Humor om te helpen; ernst doorbreken Gezonde afstand |
| Kies partij voor de cliënt, hem serieus nemen. De rol van advocaat van God of geweten | Kies de zijde van het probleem De rol van advocaat van de duivel |
| Benadruk het goede in de mens, bevestig de cliënt dat hij er mag zijn | Benadruk het slechte, luie en het zelfbedrog in de mens, om het goede op te roepen, uit te lokken Non-verbale bevestiging |
| Medisch model, diagnose-recept-model. Cliënt ontvangt hulp; ongelijkheid | Afstappen van ‘hulp verlenen’ Cliënt heeft recht op zijn probleem |
| Eerst informatie verzamelen, anamnese | Meteen aan de slag De eerste klap is een daalder waard |
| Verantwoordelijkheid voor de verandering ligt bij de behandelaar en diens expertise | Expertise ligt niet op inhoud, maar op uitlokken van de natuurlijke verzetsreactie bij de client |
| Ieder mens is uniek | Het meest persoonlijke is universeel |
| Mensen zijn kwetsbaar; omzichtigheid | Mensen zijn veerkrachtiger dan ze lijken |
| Vertrouwen bij vooruitgang | Gespeeld wantrouwen bij vooruitgang |
| Contact en veiligheid moet je opbouwen | Humor en uitdaging scheppen direct een band |
| Bied structuur aan voor de cliënt; doorvragen, onduidelijkheid invullen | Vergeet de structuur; zijpaden leiden tot de kern; verwarring werkt verhelderend |
| Verandering ontstaat door inzicht Inzicht ontstaat door reflectie en vragen stellen |
Inzicht ontstaat door verandering Door beweren (coach) gaat de client zich verweren |
| Zoeken in het verleden en onbewuste | Wat mis is, is nu mis |
| Therapie is een gelijkwaardige relatie. Authentiek en eerlijk zijn | Therapie is een relationeel (machts)spel Bewuste ambivalentie naast warmte |
| Opstellen in de individuele zone (1,5-3m) | Opstellen in de nabijheidszone (aanraakafstand) |
| Advies en goede raad | Feedback (vergelijkenderwijs) |
Bron: o.a. Hollander en Wijnberg: Provocatief coachen (Z&K 2003), Succes is ook niet alles (Scriptum, 2005), Wijnberg, In het diepste van de ziel is niets te zien (Scriptum 2003)
Pas als u voldoende warmte en humor voelt, begint u met uitdagen.
Een uitdaging is een uitdaging als hij de cliënt raakt. Niet elk schot hoeft raak te zijn.
< Naar boven
< Terug
Geïnteresseerd? Neem vrijblijvend contact op.